Kỹ năng xử lý tình huống sư phạm mầm non

Kỹ năng xử lý tình huống sư phạm mầm non là gì? Xử lý tình huống sư phạm mầm non thế nào để đảm bảo hợp lý, hợp tình, không ảnh hưởng đến tâm lý trẻ... là những điều giáo viên mầm non cần rèn luyện, học tập.

• Những tình huống sư phạm thường gặp khi trở thành giáo viên
  
• Nghiệp vụ sư phạm là gì? Vì sao nên học nghiệp vụ sư phạm?

Khái niệm tình huống và tình huống Nghiệp vụ sư phạm

Tình huống là gì?

Là những sự kiện, vụ việc, hoàn cảnh có vấn đề nảy sinh trong hoạt động và quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội, giữa con người với nhau buộc người ta phải giải quyết, ứng phó, xử lý kịp thời…

Tình huống sư phạm là gì?

Là tình huống chứa đựng mâu thuẫn nảy sinh trong hoạt động sư phạm của giáo viên. Đó là mâu thuẫn giữa yêu cầu giáo dục đối với trình độ phát triển hiện có của học sinh; giữa yêu cầu phát triển của học sinh với điều kiện sống và giáo dục; giữa yêu cầu phát triển của học sinh với khả năng sư phạm của nhà giáo dục; giữa yêu cầu phát triển của học sinh với khả năng, trình độ đạt được của chính học sinh.

Các kỹ năng xử lý tình huống sư phạm mầm non.

Một tình huống sư phạm thường có ba thành phần cơ bản:

• Cái mới, cái chưa biết mà giáo viên cần tìm hiểu, khám phá và giải quyết
• Những cái đã biết được sử dụng để xử lý tình huống sư phạm đạt mục đích. Đòi hỏi giáo viên phải có trình độ tri thức, kinh nghiệm và khả năng sáng tạo nhằm đưa ra cách xử lý phù hợp
• Nhù cầu giải quyết các tình huống sư phạm, bao gồm: nhu cầu nhận thức, đạo đức và nhân văn.

Kỹ năng xử lý tình huống sư phạm mầm non

• Giáo viên phải có kiến thức về con người, hiểu tâm lý và yêu trẻ, có hiểu biết rộng về các vấn đề xã hội, đặc biệt là các vấn đề trong học đường.
• Trong các tình huống ứng xử sư phạm, giáo viên luôn tôn trọng nhân cách trẻ, có niềm tin vào trẻ, không vụ lợi, không thiên vị hay thành kiến, làm chủ cảm xúc, không để các quan hệ đời thường chi phối việc xử lý các tình huống sư phạm.
• Xử lý tình huống phải nhanh, không ảnh hưởng đến giờ học. Tùy từng tình huống, các vấn đề nảy sinh, giáo viên cần xử lý ngay nhưng cũng có thể tạm dừng lại cho đến thời điểm phù hợp.
• Ứng xử trong các tình huống sư phạm mang tính giáo dục, định hướng phát triển nhân cách chứ không phải nằm ở mục đích kỷ luật trẻ.
• Không bỏ qua các tình huống sư phạm bằng cách quan sát, tìm hiểu kỹ trẻ/lớp mầm non đang quản lý.
• Trong quá trình xử lý tình huống sư phạm phải bình tĩnh, tự chủ trong mọi hoàn cảnh.
• Không ngừng học hỏi, nâng cao khả năng xử lý các tình huống sư phạm thông qua phương pháp tự học, học hỏi đồng nghiệp…
• Tự đặt ra, dự kiến các tình huống sư phạm để có phương án xử lý tốt, tránh bị bất ngờ, dẫn đến lúng túng, xử lý không hiệu quả.

Những tình huống sư phạm mầm non thường gặp

Tình huống 1: Trẻ bướng bỉnh không rửa tay sau khi chơi trò chơi

Khi trẻ bướng bỉnh, giáo viên cần bình tĩnh, nhẹ nhàng giải thích cho trẻ hiểu...

=>Cách giải quyết:

• Cần phải hiểu đây chính là biểu hiện bướng bỉnh ở độ tuổi lên ba. Do vậy, giáo viên cần nhẹ nhàng giải thích cho trẻ hiểu thời gian chơi đã hết và gợi ý cho trẻ hoạt động tiếp theo có nhiều đồ chơi, trò chơi hay hơn.
• Nếu trẻ vẫn bướng bỉnh, giáo viên có thể giao hẹn với trẻ như: “Khi rửa tay, chân xong cho bạn cuối cùng thì đến lượt cháu, cô cháu mình hãy cùng thi rửa tay, chân xem ai rửa sạch hơn nhé!”. Việc này sẽ kích thích tính hiếu thắng trong trẻ và khiến trẻ quên đi việc đùa nghịch với cát.

Tình huống 2: Phát hiện trẻ bị đau mắt trong lúc rửa mặt

=> Cách giải quyết:

• Rửa mặt cho trẻ khác, để trẻ bị đau mắt rửa sau cùng, khăn mặt phải để ở chậu riêng, giặt bằng xà phòng, rồi luộc qua nước sôi và đem phơi nắng. Dùng thuốc nhở mắt để nhỏ mắt cho trẻ và cách ly với các trẻ khác.
• Hết giờ, gặp phụ huynh trao đổi về tình hình của bé để có phương án tốt nhất.

Tình huống 3: Một số trẻ không chịu đi ngủ

=>Cách giải quyết:

• Kể vài câu chuyện cổ tích cho bé nghe, không nên kể to mà hãy kể nhè nhẹ để trẻ trật tự, im lặng nghe và đi vào giấc ngủ một cách dễ dàng. Cô giáo cũng có thể hát ru và quan tâm đến những bé khó ngủ.
• Trường hợp, bé không muốn ngủ cũng không nên ép buộc, hãy tách trẻ sang phòng khác cho trẻ chơi những trò chơi tĩnh, đồng thời trao đổi với phụ huynh để đảm bảo trẻ được ngủ đủ số thời gian quy định trong một ngày.

Tình huống 4: Trẻ bị đau bụng và khóc to trong giờ học

=>Cách giải quyết:

• Bế trẻ và thông báo cho cả lớp biết tình hình sức khỏe của bạn, đồng thời yêu cầu cả lớp trật tự làm theo yêu cầu của bạn lớp trưởng.
• Đưa bé bị đau bụng vào phòng nghỉ hoặc trải chiếu cho bé nằm, hỏi bé đã ăn những thức ăn gì, có thể xoa dầu cho bé và theo dõi tình trạng của bé.
• Nếu thấy bé không đỡ, cần nhờ cô giáo phụ trách lớp bên cạnh quản lý lớp hộ và cho cháu xuống phòng y tế để xử lí kịp thời, hợp lí nhất.

Tình huống 5: Trẻ quậy khóc, biếng ăn

Nếu trẻ biếng ăn, cô giáo cần tìm hiểu lý do để động viên trẻ...

=>Cách giải quyết:

• Nếu trẻ biếng ăn cần tìm hiểu lý do để động viên cũng như khuyến khích sao cho phù hợp. Ngoài ra, nên đưa ra các phần thưởng với mục đích động viên trẻ khi nào kết thúc phần ăn giỏi nhất và sạch sẽ nhất.
• Có thể đưa ra các hình phạt nhẹ nhàng như phê bình, yêu cầu trẻ giúp cô dọn bàn ăn nếu như không chịu ăn,...

Tình huống 6: Trẻ để đồ chơi lung tung

=>Cách giải quyết:

• Tuyệt đối không được quát mắng trẻ, nên nhẹ nhàng nhắc trẻ cất đồ chơi vào đúng chỗ. Nếu trẻ vẫn bướng bỉnh, có thể đưa ra quy định cũng như hình phạt dành cho những ai không chịu sắp xếp đồ chơi đúng vị trí như ban đầu. Làm như thế, có thể rèn cho trẻ tính kỷ luật, cũng như tuân thủ theo các quy định trong lớp học.

Tình huống 7: Trẻ chê cô giáo thực tập hát sai

=>Cách giải quyết:

• Khéo léo dạy thay cô giáo thực tập và nói với các trẻ là cô giáo thực tập hơi mệt nên bị mất giọng.
• Khen bé đã biết được giai điệu bài hát, nhưng cũng nhắc nhở bé rằng: “Lần sau nếu muốn phát biểu thì các bé hãy giơ tay xin phát biểu không được nói leo như thế nhất là khi cô giáo đang hát và các con nên nói nhỏ vào tai cô thôi vì có khi cô giáo hôm ấy bị ốm, mà vẫn cố gắng để dạy cả lớp mình”.

Tình huống 8: Trẻ xảy ra xung đột, cãi vã

=>Cách giải quyết:

• Trong trường hợp này, nên nhẹ nhàng tách trẻ ra khỏi xung đột, hỏi từng trẻ nguyên nhân tại sao lại gây ra xung đột. Khi đã tìm hiểu rõ nguyên nhân thì hãy nhẹ nhàng phân tích cho trẻ biết những điểm sai của mình, cách xin lỗi, cũng như giúp trẻ giải quyết những vấn đề đó một cách hay nhất.

Tình huống 9: Trẻ không chịu vẽ tranh theo chủ đề cô giáo

=>Cách giải quyết:

• Thử khen trẻ và hướng trẻ vào chủ đề bài vẽ
• Nếu trẻ vẫn bướng bỉnh, hãy giúp trẻ bằng cách gợi ý hay giải thích trình tự, cũng như cách trình bày mẫu… tùy thuộc vào khả năng của trẻ.
• Nếu trẻ vẫn nhất quyết không vẽ, hãy hỏi trẻ thích vẽ gì. Sau đó, đưa các mẫu cho bé vẽ, nếu trẻ vẽ xong theo sở thích thì cô hãy động viên trẻ thực hiện bài học trên.
• Cuối giờ, khi nhận xét bài vẽ của cả lớp, giành ít thời gian nhận xét bài vẽ của bé và nhắc nhở nhẹ nhàng để bé thực hiện nhiệm vụ của giờ học như các bạn trong lớp.

Tình huống 10: Trẻ làm không đúng yêu cầu của cô giáo

Trong giờ chơi tập có chủ đích với nội dung “Chọn đồ chơi màu đỏ”. Khi cô giáo yêu cầu: “Các con chọn cho cô nơ màu đỏ” thì có một số trẻ chọn nơ sai màu.

=>Cách giải quyết:

Tình huống này xảy ra có thể là 3 nguyên nhân sau:

• Trẻ chưa chú ý và không nghe yêu cầu của cô
• Trẻ chưa nhận biết được màu đỏ
• Trẻ thích làm ngược lại với yêu cầu của cô.

Giáo viên có thể giải quyết theo 2 cách sau:

• Đến gần và hỏi trẻ trên tay bé đang cầm nơ màu gì và nhắc lại yêu cầu của mình để trẻ chọn đúng. Hoặc bạn cũng có thể cho trẻ nhắc lại yêu cầu hoặc cầm nơ màu xanh lên để trẻ so sánh.
• Nếu trẻ không tìm được, bạn có thể giúp trẻ tìm và cho trẻ nhắc lại cùng bạn màu sắc của nơ bạn và trẻ vừa tìm được.

Trên đây là những thông tin về kỹ năng xử lý tình huống sư phạm mầm non mà Trường Trung cấp Trường Sơn cung cấp. Mọi thông tin chi tiết liên hệ trực tiếp đến địa chỉ:

TRƯỜNG TRUNG CẤP TRƯỜNG SƠN

Địa chỉ: Số 164 - Phan Chu Trinh - TP.Buôn Ma Thuột - Tỉnh Đắk Lắk

Điện thoại: (0262) 3.553.779 - 8.554.779 - 8.553.779